Freesia    نام انگلیسی 

Freesia refracta نام علمی

 فارسی رایج   فریزیا

Iridaceae از خانواده

خاستگاه   از کنیا تا جنوب،آفریقای جنوبی(بیشتر ایالت کیپ تاون)

**********************

نام علمی: Freesia refracta

نام: نام اين گل از نام دانشمند آلماني به نام فردريک هنريس تودور فريز گرفته شده است.

موطن اصلي: آفريقاي جنوبي موطن اصلي گل فرزيا است. اين گل در اواخر قرن نوزدهم به اروپا آورده شد. 

رنگ: تنوع رنگ گل فرزيا بسيار زياد است. متداول ترين رنگهاي اين گل عبارتند از زرد، قرمز، صورتي و سفيد.

فصل رويش: اين گل معمولا در تمام فصول سال قابل دستيابي است ولي بهترين زمان براي استفاده از آن در اواخر زمستان است.

گونه هاي موجود: گل فرزيا داراي گونه هاي متنوعي است. ازجمله آنها مي توان به گونه بالرينا اشاره کرد.

روش نگهداري: بهترين زمان استفاده از گل فرزيا هنگامي است که حداقل يک گل باز شده داشته باشد. حيات اين گل به شدت وابسته به آب است. به محض پژمرده شدن يک گل بهتر است آن را جدا نموده تا ساير گلها فرصت باز شدن داشته باشند. گل فرزيا نسبت به گاز اتيلن حساس است، بنابراين بهتر است دور از ميوه و سبزيجات نگهداري شود.

توضيحات: برخلاف ساير گلها که عموماً رنگ سفيد آنها داراي بوي قويتري مي باشد، گل فرزيا در رنگ صورتي و قرمز داراي بوي بيشتري است.

*********************

داشتم از راه پله میومدم بالا یهو دیدم یه بوی عطری توی راه پله آپارتمان پیچیده، اولش فکر کردم کسی ادکلن زده ولی بعدا که رد بو رو پیدا کردم دیدم این گلش توی شب ها چه عطری میده بیرون واقعا گل معطر و دوست داشتینیه! این گل بومی آفریقای جنوبی بوده و گیاهی دایمی و حساس به سرما است که با پداژه افزایش می یابد. برگ ها دراز و به رنگ سبز روشن بوده و از وسط برگ ها ساقه های گلدهنده بیرون می آید که هر یک از این ساقه ها در انتهای خود، که نسبت به بقیه ساقه زاویه ۹۰ درجه دارد، به طور معمول ۴ تا ۸ عدد گل معطر قیفی شکل تولید می کنند که به رنگ های زرد، صورتی، قرمز، آبی یا سفید است. گل آذین از نوع سنبله و گل ها به طور معمول به صورت افقی شکوفا می شوند. از محور برگ ساقه اصلی، ممکن است ساقه های فرعی رشد کرده هر کدام دارای گل آذین باشند. این گل به خاطر عطر بسیار مطبوع آن، بیشتر به عنوان گل بریدنی کشت و کار می شود..

 گلدهی: در حالت طبیعی (بدون پیش رس کردن) با کاشت بذر در بهار شاسی سرد، از اسفند تا خرداد ماه گل می دهد. با فراهم کردن دمای مناسب (۱۵-۱۳درجه) در گلخانه با کاشت پداژه ها در مواقع مختلف می توان در تمام طول سال گل تولید کرد. در مناطق با تابستان خنک، فریزیا در طول سال گل می دهد ولی در مناطق با تابستان های خیلی گرم، دوره گلدهی به اواخر پاییز تا اواخر بهار محدود می شود.

گلدهی فریزیا

نیاز ها: فریزیا به سرما حساس است و چون تحمل سرما را ندارد در باغ استفاده نمی شود و نیاز به یک فصل طولانی رشد در دماهای پایین دارد. در زمان گلدهی جهت افزایش دوام آن، باید در محل سایه نگهداری شود. به خشکی بسیار حساس بوده و باید هر روز آبیاری شود ولی نباید بیش از حد آب داده شود چون باعث پوسیدگی پداژه می شود. دما مهمترین عامل کنترل رشد و نمو فریزیا است. زمانی که پداژه ها در اوایل تابستان برداشت می شوند و در فضای باز نگهداری می شوند، حداقل تا ۳ ماه حالت خفته دارند. برای شکستن خفتگی پداژه ها، باید آنها را به مدت بیش از ۱۰ هفته در دمای ۳۰ درجه نگهداری کرد. اگر پداژه ها در دمای کمتر از ۱۳ درجه نگهداری شوند سبز شدن شکست خورده و روی پداژه، پداژه جدیدی ظاهر می شود. به این پدیده نوچه دادن گویند. در دمای ۱۳-۹درجه ، این پدیده زیاد دیده می شود. دمای بیش از ۱۸درجه، باعث تعویق گلدهی و افزایش ارتفاع گیاهان و تعداد برگ ها می شود. در دمای پایین نیز گلدهی به تعویق افتاده و ساقه گل کوتاه تر می شود.

فریزیا به خاکی که رطوبت را حفظ کند و در عین حال دارای زه کشی خوبی باشد نیاز دارد. PH  خاک باید ۶/۶ تا ۵/۷ باشد. برای کاهش خطر سوختگی برگ ها، خاک نباید فلوئور داشته باشد.فریزیا به غلظت نمک خاک حساس است. مصرف زیاد مواد غذایی باعث سوختگی ریشه شده و رشد محصول را متوقف می کند، بنابراین دادن کود ضروری نیست مگر اینکه تجزیه خاک کمبودی را نشان دهد.

کاشت فریزیا

افزایش:فریزیا با بذر و پداژه افزایش می یابد ولی به خاطر اینکه روش سنتی افزایش آن با پداژه باعث آلودگی های ویروسی زیادی می شود، تولید کنندگان به کاشت بذر که ۳-۲ ماه هم دیرتر به گل می نشیند روی می آورند. در صورت کاشت پداژه پس از حدود ۵ ماه و با کاشت بذر پس از ۸-۷ ماه گل می دهد.

بذر:بذر فریزیا در اسفند یا فروردین ماه در شاسی سرد و در خاکی سبک و قوی کاشته می شود. بهتر است پیش از کاشت، بذرها در آب خیس شوند. وقتی گیاهان به اندازه کافی بزرگ شدند آنها را در گلدان هایی به قطر ۱۴-۱۲ سانتی متر به تعداد ۱۲-۱۰ عدد در هر گلدان نشاء می کنند و دوباره این گلدان ها را در زیر شاسی می گذارند و تا موقعی که نشاءها بگیرند به آنها سایه می دهند. پس از آنکه هوای بیرون به اندازه کافی گرم شد و خطر یخبندان های اوایل بهار از بین رفت گلدان ها را از شاسی درآورده و پای دیوار جنوبی، در محلی سایه قرار می دهند. در فصل پاییز به تدریج گلدان ها را برای زوررس کردن به زیر شاسی  یا گلخانه منتقل می کنند. بدین ترتیب  گیاهان از بهمن تا اوایل اردیبهشت گل خواند داد ولی اگر گلدان ها را به ترتیبی که در بالا ذکر شد، زودرس نکنند به طور معمول از اسفند تا خرداد ماه گل می دهند.

بذر فریزیا

پداژه:به وسیله پداژه نیز قابل افزایش است ولی کشت بذر بیشتر رایج است. چون فریزیا به سرما حساس است از اواسط پاییز تا اوایل زمستان هر ۸-۶ عدد پداژه را در یک گلدان به قطر ۱۲ سانتی متر کاشته و گلدان ها را در گلخانه ای نگهداری می کنند. در گلخانه تا موقع گلدهی گیاهان، باید گلدان ها در محلی قرار گیرند که کاملاً آفتابگیر باشد ولی به محض ظهور گل، برای اینکه دوام گل بیشتر باشد، گیاهان را در سایه قرار می دهند. در جنوب آفریقا، پداژه ها در پاییز جوانه می زنند و در زمستان در دمای به نسبت پایین ۱۰-۸ درجه گل می دهند. پس از گلدهی، رشد گیاه متوقف می شود و پداژه ها در طول تابستان به خواب می روند. دمای بالای تابستان، دوره خواب پداژه ها را شکسته و آنها را برای تندش در پاییز آماده می کنند.

پداژه ی فریزیا

نگهداری پداژه:پس از پایان یافتن گلدهی، آب گلدان ها را به تدریج کم کرده و سرانجام آنها را به کلی قطع نموده و در موقع استراحت گیاه، پداژه ها را از گلدان بیرون آورده و در انبار خشک و دارای تهویه با دمای ۳۰-۹ درجه تا پاییز نگهداری می کنند. اگر بخواهیم پداژه ها را زود بکاریم باید در دمای ۳۰ درجه نگهداری کنیم و در صورتی که بخواهیم آنها را برای مدت طولانی نگهداری کنیم باید در دمای ۲ درجه قرار دهیم.

برداشت و نگهداری گل:گل آذین باید زمانی برداشت شود که اولین گل، رنگ کامل گرفته باشد ولی کاملاً سفت باشد. گل ها را می توان در دمای ۱-۰ درجه به مدت ۱۰-۷ روز انبار کرد. پس از خروج از انبار آنها را می توان ۱۰-۵ روز نگهداری کرد.

نابسامانی های فیزیولوژیکی

۱-   پنجه ای شدن: دمای بالای ۱۸ درجه در زمان گل آغازی، باعث این ناهنجاری می شود. در این حالت براکته ها بزرگ شده، فاصله گل ها نامنظم و گل آذین ها غیرطبیعی است.

۲-   عقیم شدن گل: ناشی از شدت نور کم و یا دمای زیاد در زمان نمو سرسع گل است که این شرایط سبب خشک شدن جوانه گل می شود.

۳-   سوخنگی برگ: ناشی از وجود فلوئور در خاک است. برای جلوگیری از آن، از سوپرفسفات و دیگر ترکیبات فسفر دار بناید استفاده کرد.

۴-   نوچه دادن: ناشی از نگهداری پداژه ها در طی دوره خفتگی در دمای کمتر از ۱۳ درجه است. در این حالت روی پداژه مادری، پداژه جدیدی تشکیل می شود.

فریزیا

 فریریا